Στο κείμενο των απόψεων-αντιρρήσεων της Ομοσπονδίας, το οποίο υπογράφει ο πρόεδρός της, Ντίνος Καράμπελας, αναλύονται, συγκεκριμένα, τα εξής:
ΑΠΟΨΕΙΣ -ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ
σχετικά με την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων(ΜΠΕ)του έργου
Μικρός Υδροηλεκτρικός σταθμός κοντά στις πηγές της Νέδας
1)ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Το ποτάμι της Νέδας (αποτελεί κατά το μεγαλύτερο μέρος του, το φυσικό σύνορο των Π.Ε Μεσσηνίας (Περιφέρειας Πελοποννήσου) και Ηλείας (Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος), ενώ το τμήμα του κοντά στις πηγές του ανήκει στη Μεσσηνία), είναι σήμερα γνωστό σε όλη τη χώρα και την Ευρώπη και αποτελεί πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών ετησίως, λόγω της μοναδικής φυσικής ομορφιάς του. Όποιος επισκέπτεται την Πελοπόννησο βάζει στο πρόγραμμά του επίσκεψη στο ποτάμι Νέδα, στους καταρράχτες της, στις πηγές της και σε δεκάδες σημεία που υπάρχει πρόσβαση, καθώς και την ποταμοδιάσχιση (canyoning) ολόκληρου ή μέρους του ποταμού.
Η διάσχιση της Νέδας, από τις πηγές της έως τους καταρράχτες στο Στόμιο, είναι η διασημότερη ποταμοδιάσχιση της Ελλάδας και γνωστή παγκοσμίως.
Η οριοθέτηση και ο καθορισμός μέτρων προστασίας του ποταμού της Νέδας και ο χαρακτηρισμός του μεν ποταμού ως «Βιοτόπου», του δε τμήματός της κοντά στις πηγές της ως «Τοπίου Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους», προτάθηκε το 1999 από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Ειδικότερα το ΥΠΕΧΩΔΕ ανέθεσε τον Νοέμβριο του 1995 στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ερευνητικό πρόγραμμα με θέμα «Οριοθέτηση και Καθορισμός Μέτρων Προστασίας Τοπίων Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους». Κατά την εκπόνηση του προγράμματος αναπτύχθηκε μεθοδολογία για τον καθορισμό κριτηρίων επιλογής και αξιολόγησης των ΤΙΦΚ. Τα κριτήρια σχετίζονται τόσο με την ποιότητα (π.χ. ανάγλυφο, βλάστηση, χλωρίδα, ύπαρξη μνημείων, παραδοσιακός χαρακτήρας κλπ.) όσο και με τη χρήση και διαχείρισή τους (ανάγκες και δυνατότητες προστασίας), προτάθηκε δε η ένταξή τους στο καθεστώς προστασίας που προβλέπεται από το Ν.1650/86.
Τα στοιχεία που αφορούν αυτές τις περιοχές περιέχονται στη βάση δεδομένων του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, με την επωνυμία «ΦΙΛΟΤΗΣ» (σύνδεσμοι για την Νέδα: https://filotis.itia.ntua.gr/biotopes/c/AB1080171/ και https://filotis.itia.ntua.gr/biotopes/c/AT1011014/ )
Επικεφαλής του ερευνητικού αυτού προγράμματος του ΕΜΠ ήταν ο καθηγητής Κίμωνας Χατζημπίρος, ο οποίος παρουσίασε τις προτάσεις στις 4/7/1999 σε μεγάλο αφιέρωμα στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 3019/8.5.2023 τεύχος Β:
- Χαρακτηρίζει ως προστατευόμενο τοπίο και προστατευόμενο φυσικό σχηματισμό την περιοχή που περιλαμβάνει τμήμα του φαραγγιού, το σπήλαιο Στόμιο και τους καταρράκτες του ποταμού της Νέδας.
- Στόχος της παρούσας απόφασης είναι η αποτελεσματική προστασία των στοιχείων της φύσης που έχουν ιδιαίτερη οικολογική, γεωμορφολογική, επιστημονική, αισθητική και πολιτισμική αξία και συμβάλλουν στη διατήρηση των φυσικών διεργασιών και στην προστασία φυσικών πόρων σε τμήμα του ποταμού της Νέδας με το χαρακτηρισμό της περιοχής ως προστατευόμενου τοπίου και προστατευόμενου φυσικού σχηματισμού.
- Ειδικότερα, επιδιώκεται η διατήρηση των χερσαίων και υδάτινων οικοσυστημάτων τμήματος του ποταμού της Νέδας, του σπηλαίου Στόμιο, των καταρρακτών και των υπόλοιπων καρστικών γεωμορφών, των ειδών χλωρίδας και πανίδας και των ενδιαιτημάτων τους
Επίσης έχει προταθεί από τις 3 Ομοσπονδίες Συλλόγων της περιοχής, ήτοι Ομοσπονδία Συλλόγων Ορεινής Μεσσηνίας, Ομοσπονδία Συλλόγων Επαρχίας Ολυμπίας και Ομοσπονδία Συλλόγων Επαρχίας Τριφυλίας, που εκπροσωπούν πλέον των 80 Συλλόγων, να κηρυχθεί ως προστατευόμενο τοπίο και προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί, το υπόλοιπο τμήμα του ποταμού έως της πηγές της Νέδας, διότι έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με το τοπίο που χαρακτηρίστηκε ως προστατευόμενο».
2)ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ. Στην περιοχή του προτεινόμενου έργου υπάρχουν σημαντικές αρχαιότητες, ήτοι ο ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ, που έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO, οι σημαντικές αρχαιότητες στο όρος Λύκαιο το ιερό Όρος των Αρκάδων, ο Ναός του Πανός, ο Ναός της Δέσποινας και το Μουσείο στη Λυκόσουρα, τα δύο κάστρα της Είρας ανάμεσα στα χωριά Κακαλέτρι και Στάσιμο, η Φιγαλεία και ο Ναός της Αγίας Θεοδώρας.
Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι η ευρύτερη περιοχή, όπου χωροθετείται το έργο, βρίθει πολιτιστικών μνημείων. Άλλωστε, η περιοχή αυτή είναι γνωστή από την αρχαία ελληνική μυθολογία, που συνδέεται με την Περσεφόνη, τον Πάνα, τη θεά Δήμητρα, μάλιστα στις όχθες της Νέδας υπήρχε σπήλαιο όπου λατρευόταν η ΔΗΜΗΤΡΑ, με άγαλμα της Μέλαινας Δήμητρας (Μαυροφορεμένης Δήμητρας), το οποίο είδε ο περιηγητής Παυσανίας στα Αρκαδικά του τον δεύτερο μ.Χ. αιώνα.
Οι αρχαιότητες αυτές σε συνδυασμό με το ποτάμι της Νέδας, το εξαιρετικό οικοσύστημα της περιοχής και την Αρχιτεκτονική των χωριών, προσδιορίζουν το δρόμο της ανάπτυξης της περιοχής, που είναι ο εναλλακτικός τουρισμός και η εν γένει τουριστική αξιοποίησή της. Αυτή τη στιγμή όποιος επισκέπτεται την Πελοπόννησο βάζει στο πρόγραμμά του επίσκεψη στη Νέδα, τις πηγές της και την ποταμοδιάσχιση ολόκληρου ή μέρους του ποταμού..
Στην Αμπελιώνα υπάρχει σημαντικό ξενοδοχειακό συγκρότημα και τώρα ετοιμάζεται να ξεκινήσει νέα ξενοδοχειακή επένδυση 5 αστέρων. Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο του 2022 εγκρίθηκε από το Υπουργείο Ανάπτυξης η υπαγωγή του επενδυτικού σχεδίου, στο καθεστώς ενίσχυσης της Επιχειρηματικότητας Πολύ Μικρών και Μικρών Επιχειρήσεων των άρθρων 59 έως 61 του Ν. 4399/2016 (Ε ' κύκλος), όπως ισχύει, που αναφέρεται στην «ίδρυση ξενοδοχειακής μονάδας, κατηγορίας 5*, δυναμικότητας 27 δωματίων / 68 κλινών» (ΚΑΔ κύριου κλάδου δραστηριότητας: 55.10, Ξενοδοχεία και παρόμοια καταλύματα), στη θέση Αμπελιώνας της Δημοτικής Ενότητας Είρας, του Δήμου Οιχαλίας, της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας, της Περιφέρειας Πελοποννήσου, συνολικού επιλέξιμου κόστους ίσου με 4.695.516,53 ευρώ και συνολικού ενισχυόμενου κόστους ίσου με 4.593.776,93 ευρώ. Στο επενδυτικό σχέδιο χορηγείται ενίσχυση με τη μορφή της ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ, συνολικού ύψους 2.546.577,31 €, ενώ οι νέες θέσεις εξαρτημένης εργασίας που θα δημιουργηθούν από την υλοποίηση της επένδυσης ανέρχονται σε 8,76 Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (Ε.Μ.Ε.).
3)ΙΧΘΥΟΠΑΝΙΔΑ.
Μεγάλη ήταν η έκπληξή μας όταν είδαμε στη διαδικασία της διαβούλευσης της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τον μικρό υδροηλεκτρικό σταθμό κοντά στις πηγές της Νέδας και στα έγγραφα των αρμόδιων υπηρεσιών ότι δεν γνωρίζουν για τα ψάρια στη Νέδα, όταν το ψάρεμα στη Νέδα ήταν στοιχείο της διατροφής των κατοίκων της περιοχής, αλλά και σήμερα όσοι διαβαίνουν το ποτάμι μπορούν να δουν τα ψάρια.
Η Γενική Διεύθυνση Αλιείας και διαχείρισης Αλιευτικών Πόρων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης γράφει: «Σύμφωνα με τα στοιχεία της υπηρεσίας μας, δεν προκύπτει ύπαρξη ιχθυοπανίδας στον ποταμό Νέδα καθώς στη μοναδική αναφορά που βρέθηκε στις μελέτες PESCA (2001) φαίνεται να υπάρχουν ενδείξεις για πιθανή εξαφάνιση του είδους ψαριού Leuciscus cephalus από τον ποταμό».
Η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Τριφυλίας της Π.Ε. Μεσσηνίας Γράφει: «σας ενημερώνουμε ότι δεν υπάρχουν σχετικές μελέτες ούτε στο αρχείο της υπηρεσίας μας αλλά ούτε και στο αρχείο του αρμόδιου τμήματος του ΥΠΑΑΤ, σύμφωνα με την απάντησή του.»
Δεν είχαν λοιπόν τίποτα στο αρχείο τους!!!!, μπορούσαν όμως να ρωτήσουν.
Οι απαντήσεις όμως αυτές μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο ποτάμι.
Εμείς όμως ρωτήσαμε.
- Το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών(ΕΛΚΕΘΕ), με το έγγραφό του με αριθμό πρωτ. ΙΘΑΒΙΠΕΕΥ/7179/1.11.2023, μας ενημέρωσε ότι υλοποιεί ερευνητικό έργο που αφορά την παρακολούθηση της οικολογικής κατάστασης των επιφανειακών υδάτων της χώρας , στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΕ για τα Ύδατα. Στο Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης Υδάτων, κατά μήκος της Νέδας υπάρχουν 3 σταθμοί δειγματοληψίας (ELIA, NEDA, FIGALIA), όπου κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών έχουν καταγραφεί 6 διαφορετικά είδη ψαριών.
2.Μάθαμε ακόμα ότι:
Το προστατευόμενο είδος κοινοτικού ενδιαφέροντος στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ (Παράρτημα ΙΙ) Πελοποννησιακή Μπριάνα Μπριάνα (Barbus peloponnesius) ή χαμοσούρτης, ζει στη Νέδα.
Το είδος Tropidophoxinellus spartiaticus (Χρυσή Μενίδα), έχει χαρακτηριστεί στη Διεθνή κατηγορία κινδύνου: «Τρωτό VU» και περιέχεται στη σελίδα 147 στο ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ Των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδος (έκδοση 2009).
Στην ιχθυοπανίδα της Νέδας, περιλαμβάνεται το Χέλι Anguilla Anguilla, είδος που κρίνεται Κρισίμως Κινδυνεύον (IUCN).
Στη Νέδα υπάρχει και η Βίδρα, η οποία είναι απειλούμενο είδος και προστατεύεται από την εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία. Συγκεκριμένα προστατεύεται από το Π.Δ. 67/81 (ΦΕΚ A 23/1981), ενώ περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Ειδών της Παγκόσμιας Ένωσης για την Προστασία της Φύσης QUCN), στα Παραρτήματα ΙΙ και IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, καθώς και στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων ΣπονδυλόΖωων της Ελλάδας.’
Στη σελίδα 35 της ΜΠΕ αναφέρεται ότι: «όπως αναλυτικά περιγράφεται στο Κεφάλαιο 6, η οικολογική παροχή που θα παραμένει στη φυσική κοίτη του υδατορεύματος, αμέσως κατάντη της υδροληψίας, θα είναι ίση με το 50% της μέσης παροχής του μηνός Σεπτεμβρίου, ήτοι 124l/s ή 0,124m3/s».
Συνεπώς με τα 124l/s που θα ρέουν στην κοίτη του ποταμού, δεν να ζήσουν τα ψάρια, ούτε θα διατηρηθούν τα πλατάνια και το πιο πιθανό είναι να το απορροφήσει η γη και να μην ρέει καθόλου νερό.
Είναι προφανές ότι η λειτουργία του συγκεκριμένου υδροηλεκτρικού σταθμού, αλλά και των άλλων που έχουν γίνει αιτήσεις θα καταστρέψει την ιχθυοπανίδα του ποταμού, από τα φράγματα αλλά και από την μεγάλη μείωση του νερού στο ποτάμι στα σημεία που θα υπάρχουν οι σωλήνες μεταφοράς, δηλαδή πολλά χιλιόμετρα.
4)ΠΛΑΤΑΝΙΑ
Στη σελίδα 139 της ΜΠΕ αναφέρεται ότι: «Η επέμβαση στη βλάστηση είναι ελάχιστη και περιορίζεται σε ελάχιστα πλατάνια νεαρής ηλικίας, χωρίς ουσιαστική χλωριστική αξία».
Μάλιστα στο φωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την ΜΠΕ, δεν απεικονίζεται η πραγματική εικόνα της περιοχής, αλλά ένα τοπίο με ελάχιστα δένδρα. Διευκρινίζουμε ότι σε όλο το μήκος της Νέδας στο Δήμο Οιχαλίας τα πλατάνια είναι αιωνόβια. Γι αυτό επισυνάπτεται φωτογραφικό υλικό που δείχνει τα μεγάλα πλατάνια.
Από την επιλεχθείσα θέση εγκατάστασης της υδροληψίας, ξεκινά η διάνοιξη δρόμου 500 μέτρων περίπου, για τον εγκιβωτισμό του αγωγού προσαγωγής, το πλάτος του δρόμου ανέρχεται σε 4,00μ.
Με δεδομένο ότι το συγκεκριμένο σημείο του ποταμού είναι στενό, είναι δυνατόν να υποστηρίζουν ότι θα κάνουν δρόμο 500 περίπου μέτρων με πλάτος 4 μέτρα, σε μέρος του ποταμού με μεγάλα πλατάνια και η επέμβαση αυτή θα είναι « χωρίς ουσιαστική χλωριστική αξία»?
Τα Δασαρχεία που γνωμάτευσαν θετικά, γιατί δεν έκαναν επιτόπια αυτοψία?
Αν μάλιστα λειτουργήσουν όλοι οι Υδροηλεκτρικοί σταθμοί που έχουν προταθεί, η καταστροφή του μεγάλου πλατανοδάσους στις όχθες της Νέδας θα είναι τεράστια λόγων των έργων, της μείωσης των υδάτων στην κοίτη του ποταμού και της ανθρωπογενούς εν γένει παρέμβασης που ευνοεί την σύγχρονη ασθένεια των πλατανιών.
- ΔΙΑΦΟΡΑ ΘΕΜΑΤΑ
α) ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΔΕΔΔΗΕ
Στη σελίδα 3 της ΜΠΕ αναφέρεται ότι:
«Σύνδεση με το δίκτυο μέσης τάσης της ΔΕΔΔΗΕ, η απόσταση του μηχανοστασίου του ΜΥΗΣ από την πλησιέστερη υφιστάμενη γραμμή Μ.Τ. είναι 350 m καθώς υπάρχει δίκτυο μέσης τάσης στον επαρχιακό δρόμο που συνδέει τον οικισμό Ανδρίτσαινα με τον οικισμό Νέδα και στη συνέχεια με τον οικισμό Κακαλέτρι. Ο τρόπος σύνδεσης του υπό μελέτη ΜΥΗΕ δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμη και αφορά την ΔΕΗ, ως υπεύθυνος του δικτύου.»
Όμως δεν συνδέεται το δίκτυο της ΔΕΔΔΗΕ ανάμεσα στο χωριό Νέδα με το χωριό Κακαλέτρι. Συνεπώς η πλησιέστερη γραμμή του υπό μελέτη ΜΥΗΕ με το δίκτυο ΔΕΔΔΗΕ είναι πάνω από 3.000 μέτρα και όχι 350 μ. όπως αναφέρει η μελέτη
β)ΙΧΘΥΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ
Στη σελίδα 3 της Ιχθυολογικής μελέτης αναφέρεται ότι: «Πριν την είσοδο του Στομίου και σε απόσταση 150μ. από την κοίτη της Νέδας, γκρεμίζονται τ'αφρισμένα νερά του περίφημου καταρράκτη ύψους 50 μ., που ξεπροβάλλει από ένα εντυπωσιακό φαράγγι το οποίο σχηματίζεται από θεόρατους βράχους. Ακριβώς λόγω αυτών των καταρρακτών, δεν υπάρχει συνέχεια κίνησης ιχθυοπανίδας, στο χώρο του εργοστασίου παραγωγής και πολύ περισσότερο στο χώρο της υδροληψίας.»
Επίσης στη σελίδα 17 της Ιχθυολογικής μελέτης αναφέρεται ότι: «Ο ποταμός Νέδας, ανάντη και κατάντη της θέσης υδροληψίας, ΔΕΝ φέρει πληθυσμό ιχθυοπανίδας. Δεν παρατηρήθηκε κανένα ψάρι, τόσο σε επίπεδο μελέτης πεδίου, όσο από μαρτυρίες κατοίκων και αρμοδίων Υπηρεσιών της περιοχής. Είναι βέβαιο, ότι μεγάλος καταρράκτης στην περιοχή του Στομίου, διακόπτει κάθε μετακίνηση ιχθυπονάιδας προς τα ανάντη και μόνο περίπτωση εμπλουτισμού, θα έδωνε ζωή στο ρέμα. Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει και δεν υπάρχει προγραμματισμός για τέτοια δράση»
Οι περίφημοι καταρράκτες στο Στόμιο είναι σε παραπόταμο της
Νέδας !!! και προφανώς δεν εμποδίζουν την μετακίνηση της ιχθυοπανίδας.
Επίσης όπως φαίνεται στο έγγραφο του ΕΛΚΕΘΕ που επισυνάπτεται σε άλλο σημείο υπάρχουν ψάρια πολλά χιλιόμετρα από το Στόμιο προς τις πηγές. Οι παραπάνω αναφορές δείχνουν πλήρη άγνοια του ποταμού και της ιχθυοπανίδας του.
Την Ιχθυολογική μελέτη την υπογράφει Δασολόγος, ενώ έπρεπε να υπογράφεται από ειδικό στην Ιχθυοπανίδα. Και μόνο για το θέμα αυτό πρέπει να απορρίφθεί η υπό κρίση μελέτη
γ)ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΕΚΣΚΑΦΩΝ
Στη σελίδα 21 της ΜΠΕ, αναφέρεται ότι θα υπάρξει πλεόνασμα εκσκαφών 13.302,29 κυβικά μέτρα. Και τι θα γίνουν αυτά; Να τι γράφει στη σελίδα 17 της ΜΠΕ:
«Αυτά μπορούν σε συνεννόηση με την Δασική υπηρεσία και την Διεύθυνση Τεχνικών υπηρεσιών της Οικείας Περιφερειακής Ενότητας, να διατεθούν για την αποκατάσταση αδειοδοτημένων διαταραγμένων χώρων, παλιών ή παράνομων λατομείων ή ακόμη και για τη χρήση τους σε άλλο δομικό έργο, που απαιτεί ποσότητες ψηφίδας.»
Δηλαδή δεν ξέρουν ακόμα τι θα τα κάνουν!!! Και μόνο για το θέμα αυτό πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση μελέτη
δ)ΦΕΚ 3019/8.5.2023 τεύχος Β
Με απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 3019/8.5.2023 τεύχος Β:
- Χαρακτηρίζει ως προστατευόμενο τοπίο και προστατευόμενο φυσικό σχηματισμό την περιοχή που περιλαμβάνει τμήμα του φαραγγιού, το σπήλαιο Στόμιο και τους καταρράκτες του ποταμού της Νέδας.
Η υπό εξέταση ΜΠΕ δεν αναφέρει, ούτε λαμβάνει υπ' όψιν την ως άνω απόφαση, οποία όμως έχει άμεση σχέση αφού είναι κοντά και σίγουρα η υλοποίησή της θα επηρεάσει το προστατευόμενο τοπίο. Και μόνο για το θέμα αυτό πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση μελέτη
ε)7η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΟΔΟΣ.
Το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του σωλήνα μεταφοράς του νερού, σύμφωνα με την ΜΠΕ(σελ. 2), κινείται παράλληλα με τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Όμως ο δρόμος αυτός είναι η 7η Επαρχιακή οδός, η οποία συνδέει την Μεσσηνία με τον Ναό του Επικουρίου Απόλλωνος και την Ηλεία. Αλήθεια είναι δυνατό να γίνει αυτό; Υπάρχει κάποια έγκριση; Υπάρχει κάποια μελέτη, δεδομένου ότι υπάρχουν πολλά τεχνικά και σχεδόν σε όλη τη διαδρομή ο δρόμος «ακουμπάει» στα βράχια; Ποιες θα είναι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αν γίνει το έργο αυτό; Και μόνο για το θέμα αυτό πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση μελέτη
στ)ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ-ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ
Στην υπό εξέταση ΜΠΕ δε έχει σύγκριση μεταξύ της Μηδενικής λύσης της μη κατασκευής του έργου, της προτεινόμενης λύσης και τυχόν εναλλακτικών λύσεων, όπως προβλέπει ο Νόμος 4014. Στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων πρέπει να εξετάζονται οι βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της μηδενικής λύσης και να παρουσιάζονται οι κύριοι λόγοι της επιλογής της προτεινόμενης λύσης σχετικά με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Και μόνο για το λόγο αυτό πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση μελέτη
Ζ)ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΟΧΗ
Στην κοίτη του ποταμού ,σύμφωνα με τη μελέτη μένουν μόνο 0,124 κυβικά/s, ενώ στον Υδροηλεκτρικό Σταθμό θα πηγαίνουν 2,1 κυβικά/s, θα μένει δηλαδή στο ποτάμι μόνο το 5,5% του νερού!!!!
και προφανώς ΔΕΝ εξασφαλίζεται επιφανειακή ροή στο τμήμα εκτροπής της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος, βάθους τουλάχιστον 20 cm, στο βαθύτερο σημείο της διατομής της κοίτης σύμφωνα με τα παρακάτω:
- Στη σχετική απόφαση του ΥΠΕΚΑ (ΦΕΚ 518/5.4.2011) με τίτλο «Συμπλήρωση και εξειδίκευση τεχνικών και λοιπών λεπτομερειών των κριτηρίων χωροθέτησης Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ) που προβλέπονται στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ) σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 9 του Ν. 3851/2010» αναφέρεται:
«Σε περίπτωση ύπαρξης ιχθυοπανίδας στο υδατόρευμα, η οικολογική παροχή, θα πρέπει πέραν της υπόγειας ροής διαμέσου των φερτών της κοίτης του υδατορεύματος, να εξασφαλίζει επιφανειακή ροή στο τμήμα εκτροπής της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος, βάθους τουλάχιστον 20 cm, στο βαθύτερο σημείο της διατομής της κοίτης. Το βάθος αυτό θα είναι απαιτητό για όλο το έτος, εφόσον το τμήμα εκτροπής της φυσικής κοίτης αποτελεί μόνιμο ενδιαίτημα της ιχθυοπανίδας, είτε σε αντίθετη περίπτωση για τα χρονικά διαστήματα εκείνα στα οποία η ιχθυοπανίδα κινείται ανάδρομα ή κατάδρομα στο τμήμα αυτό όπως θα τεκμηριώνεται στη ΜΠΕ.»
Και μόνο για το λόγο αυτό πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση μελέτη
- ΝΕΔΑ-ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ
Η αδειοδοτική διαδικασία του έργου πρέπει να διακοπεί άμεσα καθώς το ποτάμιο ΥΣ που αφορά στο έργο είναι το υπ' αριθ. GR0132R001500022N (ΝΕΔΑ Π._3) (ΜΠΕ, σελ. 36, 113, 117), το οποίο -σύμφωνα με την 1η ΑΝΑ ΘΕΩΡΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ τω ν Λεκανώ ν Απορροής Ποταυών του Υδατικού Διαυερίσυατος Δυτικής Πελοποννήσου EL 01), Επικαιροποίηση Μητρώου Προστατευόυενων Περιοχώ\, σελ. 28, 52, εντάσσεται στο μητρώο ως Περιοχή Αναψυχής Εσωτερικών Υδάτων (Ύδατα Αναψυχής) (με α/α 31 στον Πίνακα 4-2. Προστατευόμενες περιοχές υδατικού διαμερίσματος Δυτικής Πελοποννήσου (ΥΔ 01)).
Σύμφωνα με Βασικό Μέτρο Μ01Β0901 της εγκεκριμένης 1η Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταυών του ΥΔ Δυτικής Πελοποννήσου (EL01) (ΦΕΚ Β 4678/29.12.2017), μέχρι τη θεσμοθέτηση των απαραίτητων κανονιστικών διατάξεων, οι οποίες θα περιέχουν τα βασικά κριτήρια προσδιορισμού των υδάτων αναψυχής του άρθρου 6 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ στα εσωτερικά ύδατα και θα καθορίζουν τους όρους, τους περιορισμούς και τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη έργων και δραστηριοτήτων σε εκείνα, η Δ/νση Υδάτων μπορεί να επιτρέπει την εγκατάσταση έργων υδροληψίας και ΜΥΗΕ στις περιοχές αυτές, εφόσον τεκμηριωθεί ότι δεν επηρεάζεται η κατάσταση του υδατικού συστήματος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και συναξιολογηθεί η σκοπιμότητα του έργου σε σχέση με τις υφιστάμενες ή/και προγραμματιζόμενες δραστηριότητες αναψυχής. Η εγκατάσταση νέων Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων και λοιπών έργων υδροληψίας που δεν υφίσταται η ανωτέρω τεκμηρίωση αναστέλλεται προσωρινά. Η ΜΠΕ του έργου αναφέρει ότι το εν λόγω ΥΣ δεν κατατάσσεται στα ύδατα αναψυχής (ΜΠΕ, σελ. 120) και πρέπει να απορριφθεί συνολικά.
- ΣΩΡΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΕΡΓΩΝ
Η υπό κρίση ΜΠΕ είναι ελλιπής καθώς δεν αναφέρει την συνολική επίδραση μαζί με τα υπόλοιπα 2 υδροηλεκτρικά έργα με άδεια παραγωγού και τα επιπλέον 4 τα οποία βρίσκονται υπό αξιολόγηση, σύμφωνα με τα στοιχεία του νεωπληροφοριακού χάρτη της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας, Υδάτων-ΡΑΑΕΥ.
Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, οι αιτήσεις όλων των μικρών υδροηλεκτρικών θα πρέπει να απορριφθούν στο σύνολό τους, καθώς:
Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) συστήνει να διασφαλίζεται: α) η εφαρμογή ενός σχεδίου διαχείρισης της λεκάνης απορροής του ποταμού (όπως περιγράφεται στην Οδηγία-Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΚ) και
β) να έχει πραγματοποιηθεί εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων σε τοπικό επίπεδο ή στο επίπεδο της λεκάνης απορροής. Συνεπώς, μια Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλες τις προνραμματιζόμενες αναπτυξιακές παρεμβάσεις στη λεκάνη. Τίποτα από τα παραπάνω δεν περιλαμβάνεται στην υπό κρίση ΜΠΕ, ενώ η εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων πρέπει να λαμβάνει υπόψη συνολικά τον ποταμό Νέδα (καθώς και τους παραπόταμους που συνδέονται με αυτόν) εντός του οποίου κατέχει άδεια παραγωγής συνολικά μεγάλος αριθμός παρόμοιας φύσης έργων. Η συνολική, σωρευτική επίπτωση των οποίων δεν λαμβάνεται υπόψη και δεν εξετάζεται καθόλου στο πλαίσιο της υπό κρίση μελέτης.
Λαμβάνοντας δε υπόψη τις αιτήσεις ΑΠΕ στην παρακείμενη περιοχή, δεν αναφέρεται η δρομολόγηση αιολικού σταθμού στο όρος Λύκαιο πλησίον του ποταμού Νέδα και οι σοβαρές επιπτώσεις που θα προκαλέσει και θα πολλαπλασιάσουν τις αρνητικές επιπτώσεις των υδροηλεκτρικών έργων. Η συμπίεση του εδάφους από τους τόνους σκυροδέματος για κάθε βάση Α/Γ και από τη μεταφορά των ογκωδών υλικών και η διάβρωση που προκαλείται, όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνάρτηση με την αλλαγή της υδρομετεωρολογίας σε εύρος δεκάδων χιλιομέτρων, διαταράσσουν τον κύκλο του νερού και εν τέλει τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.
Το υπό μελέτη έργο πρέπει να απορριφθεί συνολικά, καθώς δεν αποτελεί βιώσιμη, φιλοπεριβαλλοντική επένδυση σύμφωνα με την αρμόδια Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), η οποία στην πρόσφατη έκθεσή της για την Βιώσιμη Χρηματοδότηση (σελ. 226, 465) συστήνει να αποφεύγεται εντελώς η κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών έργων ισχύος κάτω των 10 MW, καθώς αυτή οδηγεί σε αύξηση του κατακερματισμού των ποταμών.
Επιπλέον, η νέα στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 προβλέπει την άρση εμποδίων και φραγμάτων σε ποτάμια, ώστε να αποκατασταθεί η ελεύθερη ροή τους σε μήκος τουλάχιστον 25 χιλιάδων χιλιομέτρων. Συνεπώς, η μελέτη χαρακτηρίζεται από παντελή άγνοια των διεθνών πρακτικών και της συνολικής στρατηγικής της ΕΕ σχετικά με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Μάλιστα στην τελευταία έκθεση του συνασπισμού οργανώσεων Dam Removal Europe αναφέρεται ότι τουλάχιστον 325 τεχνητοί φραγμοί απομακρύνθηκαν από ποτάμια συστήματα στην Ευρώπη το 2022. Το νούμερο αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση 36% σε σχέση με το 2021 και καταδεικνύει την αυξητική τάση και δυναμική του κινήματος απομάκρυνσης φραγμών στην Ευρώπη που αποσκοπεί στην αποκατάσταση της συνεκτικότητας και της υδρομορφολογικής και οικολογικής ακεραιότητας των ποταμών.
8)ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η ένταξη του ποταμού Νέδα ως Περιοχή Αναψυχής Εσωτερικών Υδάτων επήλθε από το γεγονός ότι αποτελεί διάσημο προορισμό για τους λάτρεις της φύσης σε Ελλάδα και εξωτερικό και πεδίο ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού, οι οποίες αφορούν “κυρίως πεζοπορικές διαδρομές στα μαγευτικά, φυσικά τοπία της περιοχής” με ιδιαίτερα γνωστή τη διάσχιση του φαραγγιού της Νέδας. Το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου (ΦΕΚ 1485/Β/2003) προβλέπει την “ανάδειξη των περιοχών ιδιαίτερου φυσικού ενδιαφέροντος με παράλληλη προστασία και πρόβλεψη δραστηριοτήτων που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και θα αξιοποιούν χωρίς να υποβαθμίζουν την περιβαλλοντική τους αξία (περιοχές NATURA, υγροβιότοποι, ορεινοί δρόμοι, ποταμοί, λίμνες, οικοσυστήματα, φυσικά τοπία, κ.λ.π.).” Το συγκεκριμένο έργο αλλά και συνολικά τα ΜΥΗΕ που δρομολογούνται στην περιοχή της Νέδας, θα επηρεάσουν αφενός τη φύση των δραστηριοτήτων αναψυχής και εναλλακτικού τουρισμού και τη δυνατότητα να υφίστανται και αφετέρου θα προκαλέσουν αισθητική και περιβαλλοντική υποβάθμιση.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η λειτουργία του συγκεκριμένου έργου σε συνδυασμό με τους άλλους προταθέντες υδροηλεκτρικούς σταθμούς και τις προτάσεις για τις ανεμογεννήτριες:
α)ανατρέπουν τον δρομολογημένο τρόπο ανάπτυξης της περιοχής, που βασίζεται στους σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, σε συνδυασμό με το ποτάμι της Νέδας, το εξαιρετικό οικοσύστημα της περιοχής και την Αρχιτεκτονική των χωριών.
β) η καταστροφή του μεγάλου πλατανοδάσους στις όχθες της Νέδας θα είναι τεράστια λόγων των έργων, της μείωσης των υδάτων στην κοίτη του ποταμού και της ανθρωπογενούς εν γένει παρέμβασης που ευνοεί την σύγχρονη ασθένεια των πλατανιών
γ) θα καταστρέψει την ιχθυοπανίδα του ποταμού, από τα φράγματα αλλά και από την μεγάλη μείωση του νερού στο ποτάμι στα σημεία που θα υπάρχουν οι σωλήνες μεταφοράς, δηλαδή πολλά χιλιόμετρα.
δ) θα επηρεάσουν αφενός τη φύση των δραστηριοτήτων αναψυχής και εναλλακτικού τουρισμού και τη δυνατότητα να υφίστανται και αφετέρου θα προκαλέσουν αισθητική και περιβαλλοντική υποβάθμιση.
ε) Θα επηρεαστεί αρνητικά το υπέδαφος λόγω της τεράστιας μείωσης του νερού στην κοίτη του ποταμού.
στ) θα επηρεαστεί αρνητικά η χλωρίδα και η πανίδα
ζ) η αρνητική επίδραση στο κλίμα είναι προφανής.
η)Στην κοίτη του ποταμού ,σύμφωνα με τη μελέτη μένουν μόνο 0,124 κυβικά/s, ενώ στον Υδροηλεκτρικό Σταθμό θα πηγαίνουν 2,1 κυβικά/s, θα μένει δηλαδή στο ποτάμι μόνο το 5,5% του νερού!!!! και προφανώς ΔΕΝ εξασφαλίζεται επιφανειακή ροή στο τμήμα εκτροπής της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος, βάθους τουλάχιστον 20 cm, στο βαθύτερο σημείο της διατομής της κοίτης
Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι η υπό κρίση μελέτη έχει ουσιώδεις ελλείψεις, δεν αξιολογεί επαρκώς τις σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις του έργου αλλά και συνολικά των υπόλοιπων αντίστοιχων έργων στο περιβάλλον, και είναι αναγκαία η απόρριψή της από τις αρμόδιες υπηρεσίες, καθώς και η συνολική ακύρωση του εν λόγω έργου, το οποίο δεν αποτελεί βιώσιμη επένδυση και έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με τον χαρακτηρισμό της περιοχής της Νέδας GR0132R001500022N ως Περιοχή Αναψυχής Εσωτερικών Υδάτων, με τις συστάσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων της ΕΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, αλλά και με τη συνολική στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030.
Καράμπελας Κώστας
Πρόεδρος Ομοσπονδίας
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Η ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΟΡΕΙΝΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ «Ο ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ», έχει συγκροτηθεί από τους Συλλόγους των χωριών: Άγιος Σώστης, Αμπελιώνα, Άνω Μέλπεια, Κακαλέτρι, Μαρίνα, Νέδα, Πέτρα, Σκληρού, Στάσιμο, Σύρριζο και Ψάρι.
