Το δεύτερο και το τρίτο κεφάλαιο της Αποκάλυψης αναφέρονται σε μια σειρά μηνυμάτων προς επτά εκκλησίες που βρίσκονταν σε επτά πόλεις της Μικράς Ασίας, την Έφεσο, τη Σμύρνη, την Πέργαμο, τα Θυάτειρα, τις Σάρδεις, τη Φιλαδέλφεια και τη Λαοδικεία.
Η σημασία των μηνυμάτων
Η σημασία των επτά μηνυμάτων είναι διαχρονική και πολυεπίπεδη.
Πρώτον, απευθύνονταν σε πραγματικές εκκλησίες που κατά την εποχή εκείνη αντιμετώπιζαν πραγματικά και σοβαρά προβλήματα.
Δεύτερον, αυτά τα προβλήματα είναι κοινά σε πολλές εκκλησίες και σε κάθε εποχή, γι’ αυτό οι συμβουλές και οι προειδοποιήσεις έχουν διαχρονική σημασία.
Τρίτον και πιο σημαντικό από όλα είναι ότι αυτά τα μηνύματα έχουν προφητική σημασία. Παρατηρούμε ότι κάθε επτάδα από πράγματα ή γεγονότα στην Αποκάλυψη (επτά σφραγίδες, σάλπιγγες, βροντές, πληγές) έχει προφητική σημασία, κάτι που υπονοεί ότι οι επτά εκκλησίες επίσης είναι προφητικές.
Επιπλέον, έχοντας υπόψη το πρότυπο των αποκαλυπτικών προφητειών που βρίσκονται στο βιβλίο του Δανιήλ, που προσφέρουν μια σκιαγράφηση της ιστορίας του εκλεκτού λαού του Θεού, ξεκινώντας από την εποχή του προφήτη και συνεχίζοντας μέχρι το τέλος του κόσμου, είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι τα μηνύματα προς τις επτά εκκλησίες καλύπτουν την ιστορία της Χριστιανικής Εκκλησίας από τότε που τα έγραψε ο Ιωάννης (περίπου 95 π. Χ.) μέχρι το τέλος του κόσμου.
Το μήνυμα προς την εκκλησία της Εφέσου
Η εκκλησία της Εφέσου (από τα 95 π. Χ. μέχρι το μέσο του δευτέρου αιώνα) επαινείται για το έργο της, την υπομονή της, και για το γεγονός ότι αρνείται να αναμειχθεί με το κακό. Έχει όμως ένα σοβαρό ψεγάδι: «έχεις αφήσει την πρώτη σου αγάπη».
Από την εκκλησιαστική ιστορία και τα γραπτά των Χριστιανών του δευτέρου αιώνα, όπως π. χ. του Ιουστίνου μάρτυρος, ξέρουμε ότι κατά την περίοδο αυτή η Εκκλησία καταλαμβανόταν βαθμιαία από μίσος για τους Εβραίους εξαιτίας των διωγμών που υπέφερε από αυτούς. Το μίσος αυτό συνεχίζεται ως έναν βαθμό μέχρι τώρα και έχει οδηγήσει σε δογματικούς συμβιβασμούς (διάβασε κεφ. 2:1-5 Η Πρώτη Αγάπη στο Βιβλίο).
Το μήνυμα προς την εκκλησία της Σμύρνης
Η Εκκλησία της Σμύρνης (δεύτερος έως τέταρτος αιώνας) υπέφερε από «τη θλίψη και τη φτώχεια» κατά την διάρκεια των διωγμών του δευτέρου και τρίτου αιώνα, και ιδιαίτερα κατά τις «δέκα ημέρες» (χρόνια) της βασιλείας του Καίσαρα Διοκλητιανού (303-313 π. Χ.).
Η Εκκλησία αντιστεκόταν στις αιρέσεις του γνωστικισμού που επικρατούσαν τότε, αλλά η επιρροή της τυπολατρίας, του νομικισμού και της ιεραρχικής κλίμακας εισχωρούσαν ύπουλα και ανεπαίσθητα στην Εκκλησία («η συναγωγή του Σατανά» Αποκάλυψη 2:9).
Το μήνυμα προς την εκκλησία της Πέργαμου
Το μήνυμα προς την Εκκλησία της Πέργαμου περιγράφει την περίοδο κατά την οποία ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος καθιέρωσε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και προχώρησε σε μια ένωση της Εκκλησίας και του κράτους («θρόνος του Σατανά» Αποκάλυψη 2:13).
Μερικοί πιστοί Χριστιανοί σύμφωνα με το πνεύμα του «Αντίπα» αντιστεκόταν την διολίσθηση προς την ειδωλολατρία, αλλά γενικά η Εκκλησία δεχόταν σταδιακά «τη διδασκαλία του Βαλαάμ» και «τη διδαχή των Νικολαϊτών» (Αποκάλυψη 2:14,15).
Ο Χριστός προειδοποίησε την Εκκλησία ότι αν δεν μετανοήσει θα στείλει «τη ρομφαία» εναντίον της, και αυτό πραγματοποιήθηκε στη δύση όταν οι βάρβαροι αναστάτωσαν τη Ρωμαϊκή Εκκλησία και στην ανατολή όταν οι Μουσουλμάνοι κατέλαβαν το Βυζάντιο.
Το μήνυμα προς την εκκλησία της Θυάτειρας
Μέχρι την εποχή που περιγράφεται με το μήνυμα προς την εκκλησία της Θυάτειρας (μέσα του έκτου αιώνα) η κρατική εκκλησία είχε απομακρυνθεί τόσο πολύ από τις αρχές του Χριστιανισμού, ώστε να χαρακτηρίζεται ως «Ιεζάβελ» (η ανήθικη, κακοπροαίρετη βασίλισσα του αρχαίου Ισραήλ).
Το μήνυμα προς την εκκλησία των Θυατείρων απευθύνεται στην παράνομη και υπό διωγμό εκκλησία («τους υπόλοιπους») του Μεσαίωνα. Ο Ιησούς της είπε: «ξέρω τα έργα σου… και τα τελευταία είναι περισσότερα από τα πρώτα» (Αποκάλυψη 2:19)—η παράνομη εκκλησία ήταν αδύναμη και αβάσιμη δογματικά, αλλά μέχρι το τέλος της περιόδου των Θυατείρων (μέσα του 16ου αιώνα) άλλαξε εντελώς τον Χριστιανισμό μέσω της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης.
Το μήνυμα προς την εκκλησία της Σάρδεις
Όμως η Μεταρρύθμιση αλλοιώθηκε – κατά την επόμενη περίοδο (Σάρδεις, 16ος μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα) η Εκκλησία περιγράφεται σαν να έχει «όνομα πως ζεις, και είσαι νεκρός» (Αποκάλυψη 3:1).
Τα κινήματα που ιδρύθηκαν από τους γενναίους Μεταρρυθμιστές ξέπεσαν σε τυπολατρικές, υποστηριζόμενες από το κράτος εκκλησιαστικές οργανώσεις, οι οποίες πολέμησαν μεταξύ τους για εξουσία και δογματικά θέματα, εστιάζοντας περισσότερο στην αφηρημένη θεολογία παρά στις πνευματικές ανάγκες των απλών πιστών.
Το μήνυμα προς την εκκλησία της Φιλαδέλφειας
Η Εκκλησία αναγεννήθηκε κατά την εποχή της Φιλαδέλφειας (μέσα του 18ου μέχρι 19ου αιώνα). Μεταρρυθμίσεις στην Αγγλία και την Αμερική προκάλεσαν το «Ιεραποστολικό κίνημα» και τη μεγαλύτερη αύξηση του Χριστιανισμού από το ξεκίνημα της Εκκλησίας τον πρώτο αιώνα.
Με ζήλο και ενθουσιασμό η Εκκλησία ετοιμάστηκε για τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού. Αυτή είναι η μόνη περίοδος της Εκκλησίας που στο μήνυμά της υπάρχουν μόνο θετικά στοιχεία και καθόλου επιπλήξεις.
Το μήνυμα προς την εκκλησία της Λαοδίκειας
Δυστυχώς, οι μεταρρυθμίσεις δεν άντεξαν μακροχρόνια και κατά την εποχή της Λαοδίκειας (μέσα του 19ου αιώνα μέχρι τώρα) η Εκκλησία επηρεαζόμενη από την ορθολογιστική φιλοσοφία και τον κοσμικό πλούτο, έγινε τόσο αηδιαστικά «χλιαρή» ώστε ο Ιησούς προειδοποιεί: «(θα) σε ξεράσω από το στόμα μου. Επειδή, λες ότι: είμαι πλούσιος, και πλούτισα, και δεν έχω ανάγκη από τίποτε, και δεν ξέρεις ότι εσύ είσαι ο ταλαίπωρος, και ο ελεεινός, και ο φτωχός, και ο τυφλός και ο γυμνός» (Αποκάλυψη 3:16,17).
Η περίοδος της Μεγάλης Θλίψης
Η επόμενη φάση είναι η «Μεγάλη Θλίψη» η οποία βρίσκει την Εκκλησία εντελώς ανέτοιμη. Ο Ιησούς τελειώνει τα μηνύματα προς τις επτά Εκκλησίας με την εξής συμβουλή: «Σε συμβουλεύω να αγοράσεις από μένα χρυσάφι δοκιμασμένο από τη φωτιά (πίστη), για να πλουτήσεις· και ιμάτια λευκά (δικαιοσύνη) για να ντυθείς, και να μη φανερωθεί η ντροπή της γύμνιας σου· και να χρίσεις τα μάτια σου με κολλύριο, (πνευματική διεσδυτικότητα μέσω του Αγίου Πνεύματος), για να βλέπεις» (Αποκάλυψη 3:18).
Ακόμη αποκαλύπτει ότι αντί να είναι μέσα στην Εκκλησία και τη ζωή των μελών της, έχει διωχθεί έξω από αυτή και περιμένει υπομονετικά να Τον καλέσουν ώστε να μπει και να ευλογήσει – «Να, στέκομαι στη θύρα και κρούω· αν κάποιος ακούσει τη φωνή Μου, κι ανοίξει τη θύρα, θα μπω μέσα σ’ αυτόν» (εδ. 20).
Σε εκείνους που δέχονται την πρόσκλησή Του, προσφέρει την υπόσχεση: «Όποιος νικάει, θα του δώσω να καθίσει μαζί μου στον θρόνο μου, όπως κι εγώ νίκησα, και κάθισα μαζί με τον Πατέρα μου στον θρόνο του» (εδ. 21).
Τα κεφάλαια 2 και 3 του Βιβλίου παρέχουν περισσότερες λεπτομέρειες και αποδεικτικά στοιχεία από την Αγία Γραφή.
