Ἀλσατία: Κάστρο Haut Koenigsbourg
Tό Κάστρο Haut Koenigsbourg , στήν Ἀλσατία εἶναι ἕνα ἀπό τά πιό καλοδιατηρημένα κάστρα πού ἔχουμε ἐπισκεφθεῖ. Περνώντας τίς πόρτες του εἶναι σάν νά ταξιδεύεις στό χρόνο ἤ νά βρίσκεσαι στό σκηνικό μιᾶς ταινίας ἐποχῆς.
Ἀπό τήν κατασκευή του τόν 12ο αἰώνα, τό κάστρο Haut-Koenigsbourg ὑπῆρξε σταθερός μάρτυρας τόσο τῶν εὐρωπαϊκῶν συγκρούσεων ὅσο καί τῆς ἀντιπαλότητας μεταξύ ἀρχόντων, βασιλιάδων καί αὐτοκρατόρων. Ὁρισμένοι ἐπιφανεῖς ἰδιοκτῆτες ἄφησαν τό στίγμα τους στήν ἱστορία τοῦ κάστρου καί ὁδήγησαν ἀκόμη καί σέ ἀλλαγές στή δομή του.
Οἱ πρῶτες ἀναφορές γιά ἕνα κάστρο πού χτίστηκε ἀπό τούς Hohenstaufens χρονολογοῦνται ἀπό τό 1147. Βρισκόταν ψηλά, πάνω ἀπό τήν πεδιάδα τῆς Ἀλσατίας σέ ὑψόμετρο ἄνω τῶν 700 μέτρων. Αὐτό τό βραχῶδες ἀκρωτήρι ἦταν ἰδανικό γιά τήν παρατήρηση τῶν κύριων διαδρομῶν στήν περιοχή καί παρεῖχε ἕνα στρατηγικό καταφύγιο. Τό φρούριο ἄλλαξε τό ὄνομά του σέ Koenigsburg (βασιλικό κάστρο) γύρω στό 1157.
Μετά τήν καταστροφή του τό 1462, οἱ Τιερστάιν, ἀπό τούς Ἀψβούργους, τό ἔχτισαν ξανά καί τό μεγάλωσαν, ἐγκαθιστώντας ἕνα ἀμυντικό σύστημα σχεδιασμένο νά ἀντέχει τά πυρά τοῦ πυροβολικοῦ. Αὐτό ὅμως δέν ἦταν ἀρκετό γιά νά ἐμποδίσει τό τό σουηδικό πυροβολικό κατά τή διάρκεια τοῦ Τριακονταετοῦς Πολέμου. Κάηκε ὁλοσχερῶς τό 1633 καί ἔμεινε ἐγκαταλελειμμένο γιά διακόσια χρόνια.
Τά ἐρείπιά του χαρακτηρίστηκαν ἱστορικό μνημεῖο τό 1862. Τρία χρόνια ἀργότερα, ἀγοράστηκαν ἀπό τήν κοντινή πόλη Sélestat. Ἐκπονήθηκαν φιλόδοξα σχέδια ἀνοικοδόμησης, πού δέν πραγματοποιήθηκαν ποτέ, καθώς ἡ πόλη δέν εἶχε τούς πόρους νά τά χρηματοδοτήσει. Ἡ περιοχή τῆς Ἀλσατίας προσαρτήθηκε στή Γερμανία τό 1871 καί τό Sélestat πρόσφερε τά μεγαλοπρεπῆ ἐρείπια τοῦ κάστρου στόν Κάιζερ Γουλιέλμο Β', τό 1899.
Ὁ Γουλιέλμος Β', ἀνυπόμονος νά ὑπογραμμίσει τό γεγονός ὅτι ἡ Ἀλσατία ἦταν γερμανικό ἔδαφος, εἶδε τό κάστρο ὡς σύμβολο γιά τό δυτικό ὅριο τῆς αὐτοκρατορίας του. Ἀποφάσισε νά προβεῖ σέ πλήρη ἀποκατάσταση τοῦ κάστρου. Οἱ ἐργασίες πραγματοποιήθηκαν ἀπό τό 1900 ἕως τό 1908.
Κάιζερ Γουλιέλμος ὁ Β'
Εἶναι γνωστός ὡς ὁ ἐγγονός τῆς Βικτωρίας τῆς Ἀγγλίας καί ὡς ἐκεῖνος πού ὁδήγησε στόν Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ἕνα ἀπό τά λίγα πράγματα στά ὁποῖα ὁ Γουλιέλμος Β', ὁ ὁποῖος κυβέρνησε τή Γερμανία ἀπό τό 1888 ἕως τό 1918, εἶχε ταλέντο εἶναι νά προκαλεῖ τήν ὀργή τῶν ἄλλων. Εἶχε εἰδικότητα μάλιστα στήν προσβολή ἄλλων μοναρχῶν. Ἀποκάλεσε τόν βασιλιά Βίκτωρα Ἐμμανουήλ Γ' τῆς Ἰταλίας «νάνο», μπροστά στήν ἀκολουθία του. Ἐνῶ τόν πρίγκιπα (μετέπειτα Τσάρο) Φερδινάνδο, τῆς Βουλγαρίας, τόν ἀποκαλοῦσε «Fernando ὁ μυταράς», λόγῳ τῆς γαμψῆς μύτης του, καί διέδιδε φῆμες ὅτι ἦταν ἐρμαφρόδιτος. Πάντως ὁ Φερδινάνδος πῆρε τήν ἐκδίκησή του. Μετά ἀπό μιά ἐπίσκεψη στή Γερμανία, τό 1909, κατά τήν ὁποία ὁ Κάιζερ τόν χαστούκισε δημόσια, ἀρνούμενος νά ἀπολογηθεῖ, ὁ Φερδινάνδος ἀνέθεσε ἕνα πολύτιμο συμβόλαιο ὄπλων πού εἶχε ὑποσχεθεῖ στούς Γερμανούς σέ μία γαλλική ἑταιρεία.
Ὄχι ὅτι αὐτό πτόησε τόν Κάιζερ. Ἦταν πεπεισμένος, ἐνάντια σέ κάθε ἀπόδειξη, ὅτι ἦταν λαμπρός διπλωμάτης καί καθόριζε τήν ἐξωτερική πολιτική μέσῳ κατ' ἰδίαν συναντήσεων μέ ἄλλους εὐρωπαίους μονάρχες καί πολιτικούς. Στήν πραγματικότητα αὐτές οἱ συναντήσεις σπάνια πήγαιναν καλά. Ὁ Κάιζερ ἔβλεπε τούς ἄλλους μέ ἐργαλειακό τρόπο, ἔλεγε ψέμματα ἀσύστολα καί φαίνεται νά εἶχε περιορισμένη κατανόηση τῆς αἰτίας καί τοῦ αποτελέσματος. Τό 1890, ἄφησε νά ἀκυρωθεῖ μιά μακροχρόνια ἀμυντική συμφωνία μέ τή Ρωσία - τόν ἀπειλητικό ἀνατολικό γείτονα τῆς Γερμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Ἔκρινε, λανθασμένα, ὅτι ἡ Ρωσία ἦταν τόσο ἐξαρτημένη ἀπό τή Γερμανία, πού θά μποροῦσε νά τη «χορέψει». Ἀντιθέτως, ἡ Ρωσία προχώρησε ἀμέσως σέ συμμαχία μέ τόν δυτικό γείτονα καί ἐχθρό τῆς Γερμανίας, τή Γαλλία. Ὁ Γουλιέλμος νόμιζε ὅτι θά χειραγωγοῦσε τόν Τσάρο Νικόλαο Β' (ἕνα «χαζό», «κλαψιάρικο», κατά τά λεγόμενά του, πού μόνο γιά «νά καλλιεργεῖ γογγύλια» ἦταν ἰκανός). Τό 1897, ὁ Νικόλαος εἶπε στόν Γουλιέλμο νά «πάει νά χαθεῖ» καί φυσικά ἡ γερμανο-ρωσική συμμαχία κατέρρευσε. Τόν Μάρτιο τοῦ 1890, ὁ Γουλιέλμος Β΄ ἀπέλυσε τόν πανίσχυρο καί γιά πολλά ἔτη Καγκελάριο τῆς Γερμανικῆς Αὐτοκρατορίας, Ὄττο φον Βίσμαρκ, ἀναλαμβάνοντας τόν ἄμεσο ἔλεγχο τῆς πολιτικῆς τοῦ ἔθνους του. Μετά ἀπό μερικά χρόνια ἡ πολιτική του θα ὁδηγήσει στόν Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ἡ Γερμανία εἶχε οὐσιαστικά μετατραπεῖ σέ στρατιωτική δικτατορία.
(Miranda Carter, "What Happens When a Bad-Tempered, Distractible Doofus Runs an Empire?" June 6, 2018, The New Yorker)
Ἡ Γερμανία θά βγεῖ ἠττημένη ἀπό τον Πόλεμο, καί ὁ Γουλιέλμος ἀναγκάστηκε νά παραιτηθεῖ κατά τήν Γερμανική Ἐπανάσταση τοῦ 1918-1919. Ἡ Ἐπανάσταση κατήργησε τή μοναρχία καί δημιούργησε ἕνα ἀσταθές δημοκρατικό καθεστώς, πού ἔμεινε γνωστό ὡς Δημοκρατία τῆς Βαϊμάρης. Ὁ Γουλιέλμος ἐγκαταστάθηκε στήν Ὁλλανδία, ὅπου και ἄφησε τήν τελευταία του πνοή τό 1941.
Μέ τήν ὑπογραφή τῆς Συνθήκης τῶν Βερσαλλιῶν τό 1919, τό Haut-Koenigsbourg παραδόθηκε στή γαλλική κυβέρνηση καί τοῦ ἀπονεμήθηκε τό καθεστώς τοῦ Ἐθνικού Παλατιοῦ. Οἱ ἐργασίες ἀποκατάστασης πού πραγματοποιήθηκαν κατά τόν 20ο αἰώνα ὑπῆρξαν πηγή διαφωνιῶν, σέ μιά περίοδο διακυμάνσεων τῶν γαλλογερμανικῶν σχέσεων. Τό οἰκοδόμημα ἔχει πλέον ἀνακαινισθεῖ πλήρως καί χαρακτηρίσθηκε ὡς ἱστορικό μνημεῖο τό 1993.
Μιά ἐπίσκεψη πού ἄξιζε πραγματικά!
Ἡ ἐπίσκεψη στό Κάστρο ἦταν μέρος ἑνός ἑξαήμερου ὁδοιπορικοῦ στή Γερμανία καί τήν Ἀλσατία, στά τέλη Αὐγούστου τοῦ 2022, ἀπό τήν γράφουσα καί τίς τρεῖς φιλενάδες! Ὅλες οἱ φωτογραφίες εἶναι δικές μας (ἐκτός ἐκείνης τοῦ Γουλιέλμου!).